Bipolariteit en kinderwens
‘Wil ik kinderen?’ is een vraag die vroeg of laat tijdens de vruchtbare leeftijd aan de orde kan komen. Ook als je er zelf nog niet mee bezig bent, kan het zijn dat je partner of anderen erover beginnen. Het verlangen naar een kind verschilt per persoon, maar vaak ook per periode. Bipolariteit staat daar los van maar roept wel extra overwegingen en vragen op.
Kinderwens en zwangerschap
Als een vrouw met een bipolaire aandoening een kinderwens heeft, kunnen de volgende vragen van belang zijn:
- wat kunnen een zwangerschap en kinderen betekenen voor mijn stabiliteit?
- hoe groot is het risico dat mijn kind ook een stemmingsstoornis krijgt?
- hoe zit het met het gebruik van medicijnen tijdens mijn zwangerschap?
- hoe groot is het risico van een terugval tijdens de zwangerschap en na de bevalling?
Deze vragen moet de behandelaar bijtijds met de vrouw en eventueel haar partner bespreken. Advies kan desgewenst ook worden ingewonnen bij een POP-poli (Psychiatrie-Obstetrie-Pediatrie). Daar werken de psychiater, de gynaecoloog en de kinderarts samen. Vrijwel elk ziekenhuis met een afdeling verloskunde heeft een POP-poli.
Kinderwens en behandeling
Als een vrouw met een bipolaire aandoening zwanger wil worden of al zwanger blijkt te zijn, moet de medicamenteuze onderhoudsbehandeling eventueel worden aangepast. De vraag of de medicatie (tijdelijk) afgebouwd en gestopt kan worden hangt af van de actuele toestand, het aantal en de ernst van eerdere episoden. Lithium heeft als onderhoudsmedicatie de voorkeur, tenzij dit medicijn eerder ineffectief is gebleken. Zo nodig moet het signaleringsplan zo spoedig mogelijk worden aangepast. Bovendien moet worden besproken welke maatregelen (inclusief medicatie) nodig zijn bij depressieve of manische verschijnselen tijdens de zwangerschap of na de bevalling.
Kinderwens en bevalling
Als je vanwege een bipolaire aandoening medicatie gebruikt moet de bevalling klinisch plaatsvinden. Het is dan ook raadzaam om samen te werken met de verloskundige en/of de gynaecoloog die de zwangerschap begeleidt. Ook in andere gevallen kunnen een klinische bevalling en een klinisch kraambed noodzakelijk zijn. Een prikkelarme omgeving en een goede nachtrust staan dan voorop. Als het kraambed (deels) thuis plaatsvindt, kan extra kraamzorg noodzakelijk zijn.
Tijdens de bevalling is er een verhoogde kans op een nieuwe manie of depressie. Ook als er tijdens de zwangerschap geen medicatie werd gebruikt, kan het daarom raadzaam zijn om direct na de bevalling opnieuw met preventieve medicatie te beginnen. Dit kan gevolgen hebben voor de mogelijkheid om borstvoeding te geven. In de multidisciplinaire richtlijn Bipolaire stoornissen staat meer over het beleid rondom zwangerschap. In deze richtlijn ligt de nadruk op het voorkomen van oververmoeidheid en te weinig slaap in de eerste weken. In de eerste weken na de bevalling kunnen de partner of een andere naastbetrokkene de laatste avond- of nachtvoeding geven.
Meer informatie:
Erfelijkheid Bipolair Kinderwens
Plusminus Brochure Kinderwens
Multidisciplinaire richtlijn Bipolaire Stoornissen