Wat is een bipolaire aandoening?
Dit is een psychische aandoening met (hypo)manische en depressieve episodes, onderbroken door stabiele periodes. Het wordt daarom ook wel manisch-depressieve stoornis genoemd. Bipolariteit is te herkennen aan uitersten in stemming en activiteit. Het komt voor bij ongeveer 1 tot 2 procent van de Nederlanders, waaronder vrijwel evenveel mannen als vrouwen.
Manie
Tijdens een manische episode is je stemming verhoogd en ben je opvallend vrolijker en actiever dan gewoonlijk. Omdat je je goed voelt, heb je het zelf vaak niet in de gaten. Maar een manie zorgt voor verstoring en problemen in je dagelijkse functioneren en in het contact met de mensen om je heen. Bij een ernstige manie is een opname vaak onvermijdelijk.
Kenmerken van een manie:
- overmaat aan energie en wilskracht.
- afgenomen behoefte aan slaap.
- zelfoverschatting.
- opgeblazen gevoel van eigenwaarde of grootheidsideeën.
- toegenomen spraakzaamheid of drang om te spreken.
- ervaren van drukke, jagende gedachten.
- makkelijker afgeleid.
- meer doelgerichte activiteiten ondernemen (sociaal, studie, werk, enz).
- lichamelijke rusteloosheid.
Hypomanie
Een hypomanische episode kent kenmerken die overeenkomen met een manie, maar dan minder sterk. Het voelt minder krachtig dan een manie en het heeft zodoende ook minder groter gevolgen voor je dagelijks functioneren. Bij een hypomanie kun je zelfs bovengemiddeld productief zijn en je daar prettig bij voelen. Het hoeft niet storend te zijn. Wel kan het de voorbode zijn van een manie. Dus let altijd goed op.
Depressie
Gedurende een depressieve episode ben je somberder en veel minder actief dan gewoonlijk. Je stemming is verlaagd. Je verliest interesse in de mensen en activiteiten om je heen en kunt niet meer echt genieten van de gewone dingen in het leven. Je krijgt een negatieve kijk op jezelf en de toekomst. Een depressie wordt vaak sneller herkend dan een (hypo)manie. Waardoor het langer kan duren om een bipolaire stoornis vast te stellen.
Kenmerken van een depressie:
- gebrek aan wilskracht en energie.
- slapeloosheid of toegenomen slaapbehoefte.
- gevoel van waardeloosheid of schuldgevoelens.
- negatief zelfbeeld en/of toekomstbeeld.
- verandering van gewicht en/of eetlust.
- zwijgzaamheid en langzamer spreken.
- verminderde concentratie.
- gevoel van onrust.
- besluiteloosheid.
- moeite met uitvoeren dagelijkse activiteiten.
- suïcidale gedachten (zelfmoordpoging).
Stabiel
Heb je gedurende kortere of langere tijd geen klachten, dan is sprake van een stabiele periode. Een belangrijk doel van de behandeling is om deze stabiele episode(s) zo lang mogelijk te laten duren.
Uitlokkende factoren
Als je een bipolaire aandoening hebt, dan ben je kwetsbaar voor stemmingswisselingen. Die kunnen worden veroorzaakt door heftige gebeurtenissen. Denk aan het overlijden van een naaste, een echtscheiding of ontslag. Maar ook minder heftige gebeurtenissen, zoals werkdruk, relatieproblemen en lichamelijke klachten. Niet alleen negatieve gebeurtenissen in je leven kunnen een uitlokkende factor zijn, ook positieve, zoals een nieuwe relatie of een promotie op je werk. Episodes zijn soms ernstig en langdurig, maar kunnen ook jaren afwezig zijn. Door goede behandeling nemen symptomen af of worden de stemmingswisselingen minder heftig. Een passende behandeling en zelf leren omgaan met je aandoening is hierbij belangrijk. Je vindt meer informatie over wat je zelf kunt doen bij zelfmanagement.